Hasan BARIN-Asgari Ücret, Asgari Vicdanla yapılan fiyat artışları Üzerine”
Kira sözleşmesinde kira zammına daha üç ay varken ev sahibim telefonla beni aradı:
Asgari ücrete zam gelmiş, dolayısıyla da birçok şeye zam gelmiş, masrafları artmış, o yüzden kira zammını üç ay önce yapabilir miyiz diye gayet iyi niyetli rica da bulundu.
Sanki evinde asgari ücretle oturuyorum!
Benim de masraflarım arttı siz kirada indirim yapın diyerek te gayet iyi niyetle de cevap verdim.
Devletin belirlediği oranın çok üstünde Hatırı sayılı miktarda yaptığım kira zammından beş ay sonra aynı sebepten daha öncekinden daha iyi bir niyetle beni aradı.
Onun daha iyi niyetli isteğine, beni tanıyanların tahmin edeceği verdiğim daha iyi niyetli cevabımı şahsım duyduğunuz iyi niyetin zedelenmemesi için buraya yazmayacağım.
Kaldığım eve yakın bir lokanta vardı.
Karnımı doyurmaya gittiğim fazla müşterinin olmadığı günlerden birinde;
“İşler nasıl?” diye sorma gafletinde bulundum.
“Her şeye zam geliyor, üç gün sonra zam yapacağım” demesiyle.
Üç gün sonra ne değişecek, ne olacak!
Üç gün önce niye yapmadın;
Tamam ortasını bulalım Üç gün önce de yapma, Üç gün sonra da yapmadım tam ortası olan bugün yap? diyesim geldi.
Ama;
Ağzımı karşıdakinin cevaplayamıyacağı sorularla yormaktansa; gıda gereksinimimi gidermek için yormayı tercih ettiğimden sormadım.
Bir ay sonra gittigim de zam yapmamıştı.
Demek ki;
Bir ay once ekonomiden dert yanan aynı mahallede yaşadığımız lokantacının ülkesinde ekonomi düzelmişti.
Yazının asgari ücretli kısmı ile ilgili bölümüne tekrar gelecek olursak;
Aynı masada oturup ortak zam kararı aldıkları şirketlerin;
Askeri ücret zammının Haberin verdiği algı rüzgarıyla, asgari ücretle çalıştırdığı çalışanlarına asgari ücrete zam geldi diye fazla mesai yaptırıp zam yapmaya hak görüp, asgari ücret zammının yürürlüğe girdiği 1 Ocak tarihinde yeni zamlı fiyatları ifade eden etiketlere ne demeli!
Askeri ücret zammından sonra sattığı malları kendilerine göre askeri zam yapan bu şirketler farzedelim ki haklı;
Çalışanlarına, sattığı malların maliyetlerini arttıracağı zamlı maaşlarını 31 Ocak’ta verecekler, dolayısıyla konu olan maaş zammı ise mallarına zamanlarını 1 Ocak değil de, 31 Ocak’ta yapmaları gerekmiyor mu?
1 Ocak deyince, 1 Ocak sonu gelmeden yapılan indirimler geldi aklıma;
Yıl sonu indirimlerimiz başladı, yuzde şu kadar-bu kadar indirim diye yazan koca koca reklamlar, ilanlar canlandı gözümde.
Aslında olan şu:
Örnek; 50 birim olan malın fiyatı önce 100 birime, sene sonuna yakın ise 200 birime yükseltiyor, daha sonra da 100 birime düşürülüyor.
Yani kısaca;
Alıcıya önce bindiriliyor, sonra gene bindiriliyor en sonunda ilk bindirildiği fiyata indiriliyor; bu işe reklamın renkli cazibesiyle bindirilenler bir kenara bırakılarak indirim olarak alıcıya yansıtılıyor.
Yazdığımın yanlış olduğunu, bu indirimlerin gerçekten indirim olduğunu düşünsek bile; bu tür reklamları gördüğümde aklıma gelen tersten sorduğum bir mantık sorusu gelir?
Diyelim ki bir firma tarafından bir mala %50 indirim yapılmış olsun?
Bu;
Lan enayiler!
Biz bu aldıklarınızı %50 daha ucuza satabiliyorduk ama; %50 pahalı satarak sizleri şimdiye kadar %50 kazıklıyorduk demek değil mi?
Haksız çıkacağımı umarak, yılın son ayının ve asgari ücret zammı sonrasının fiyatlarını seyredin derim!
Olayın temeli aslında yazımın çoğunluğunda vurguladığım
Asgari ücret değil;
Carçabuk para kazanmak için azami para kazanma hırsına bağlı
asgari vicdan!
Beynini para kasası olarak çalıştıran asgari değil; yüreği olan, insani değerlere sahip, doğru, azami vicdanlı insanlarla karşılaşmanız dileğiyle;
Sağlık, huzur, saygıyla kalın!
Tarihçi Araştırmacı Gazeteci
YORUMLAR