Mujibur Rahman ilgili ne biliyoruz…

Şeyh Mujibur Rahman, genç Bangladeş Ordusu subaylarının yaptığı bir darbenin kurbanı oldu. Onları ulusun babasını öldürmeye iten neydi? Nedenlerine bir bakalım.

Şeyh Mujibur Rahman’ın 1972’de iktidara gelmesi, Bangladeş tarihinde karanlık bir dönemin başlangıcını işaret etti. Kısa iktidarı, ekonomiyi harap eden ve ulusu umutsuzluğa sürükleyen dizginsiz yolsuzluk, kayırmacılık ve kaçakçılıkla karakterize edildi. Akraba ve arkadaşlarından oluşan Mujib’in yakın çevresi, kaynakları zimmete geçirmek ve kaçakçılarla işbirliği yapmak için Awami Birliği’ndeki konumlarını kullandı. Yolsuzluk o kadar yaygındı ki en yakın arkadaşları bile alaycı bir şekilde “Kambal Chor” (Battaniye Hırsızı) olarak adlandırıldı.

Mujib, partisinin üyelerinin yolsuzlukları nedeniyle sorgulandığında, eylemlerini şu şekilde savundu:

“Halkım Pakistan rejimi sırasında acı çekmedi mi? Kayıplar yaşamadılar mı? Zenginliklerini ve mallarını kaybetmediler mi? Eğer bugün bazı faydalar elde ediyorlarsa, bunda ne yanlış var? Onlara karşı kayıtsız kalamam. Eğer biri bundan mutsuzsa, ben de yardım edemem.”

Mujib’in görev süresi boyunca, ülke benzeri görülmemiş bir kaçakçılığa tanık oldu ve 60.000 milyon taka değerinde mal – jüt, tahıl ve diğer ithal malzemeler – kaçırıldı. Yahya rejimi sırasında fiyatlar maliyetin on katına fırladığında, yoksullara verdiği sözleri büyük ölçüde yerine getirmedi. Hindistan ile sınırların açılması kaçakçılığı daha da kötüleştirdi ve 2 milyar doların üzerinde yardım almasına rağmen Bangladeş 1974’ün başlarında iflas etti.

Gazeteci Abu Musa, Mujib’in yönetimini yerinde bir şekilde şöyle tanımladı: “Her şeyi vaat etti ve herkese ihanet etti.”

Mujib, dalkavuklarla çevriliydi. Devlet Bilgi Bakanı olan Tahiruddin Thakur, Mujib’in ayaklarına dokunma ritüelini başlattı. Sonrasında Mujib, “ayaklarına dokunmaya cesaret edemeyenlere sert bir şekilde dikkat etti.”

Liderliği, yolsuzluk, ekonomik yıkım ve boşa çıkan vaatler mirası bırakarak terörün bir simgesiydi. Mujib’in yönetimi sırasında, Bangladeş’teki kanun ve düzen durumu önemli ölçüde kötüleşti. Çeteler serbestçe dolaşıp yağma, suikast, adam kaçırma, tecavüz ve soygun gibi suçlar işledi. Hükümetin tepkisi, muhalefeti ve eleştirmenleri bastırmak için kullanılan kötü şöhretli “Lal Bahini” ve “Jatiyo RakhiBahini” de dahil olmak üzere özel ordular yaratmaktı.

Mujib’in kısa ama korkunç yönetimi hakkında bazı gerçekler şunlardır:

a) Ocak 1972 ile Haziran 1973 arasında 2035 gizli cinayet, 4925 suikast, 337 kaçırma, 190 tecavüz ve 4907 soygun bildirildi.

b) Çete Şiddeti: Silahlı çeteler ve haydutlar başkent Dakka’da serbestçe dolaşıp mücevher dükkanlarını yağmaladılar ve her türlü suçu işlediler.

c) Polis Karakolları Yağmalandı: 60 polis karakolunun silahları ve mühimmatı yağmalandı ve sıradan insanlar savunmasız bırakıldı.

d) Rakhi Bahini: Askeri eğitim, ordu tarzı üniformalar ve Nazi Kahverengi Gömleklilere benzer modern otomatik silahlara sahip 25.000 kişilik bir kuvvet.

Mujib bir halk toplantısında şunları söyledi:

“Devlet karşıtı suçluları uyarıyorum. Gerekirse Lal Gohra’mı [Lal Bahini] serbest bırakacağım”.

Bangladeş, 27.000’den fazla kişinin açlıktan öldüğü, pirinç fiyatlarının 300 takayı aştığı ve sellerin tarım arazilerini yok ettiği ciddi krizlerle karşı karşıyaydı. Ocak 1975’te hükümet, Dakka’dan 200.000 yoksul sakini, kötü şöhretli Rakhi Bahini tarafından korunan, kötü koşullara sahip üç kampa zorla yerleştirdi.

Hollanda Kurtuluş Ordusu gönüllüsü Grace Samson, hükümetin acıyı daha da kötüleştirmedeki rolünü vurgulayarak bunu “insan yapımı bir felaket” olarak nitelendirdi.

Tutuklanan suçlular genellikle iktidar partisiyle bağlantıları nedeniyle serbest bırakılıyordu. Üç haydut cinayet, tecavüz ve bir gelini kaçırmayı itiraf etti; liderlerinin Tongi Avami Birliği başkanı Muzamil olduğunu açıkladı. Tutuklandığında Ordu’yu “Bugün veya yarın beni serbest bırakmak zorundasınız.” diye tehdit etti. Muzamil, Mujib’in doğrudan emriyle birkaç gün sonra serbest bırakıldı.

Maoist bir lider olan Siraj Shikder öldürüldü ve kız kardeşi Shamim intikam almaya çalıştı. Bu arada, Binbaşı Farooq ve Rashid gibi ordu subayları Mujib’in yönetiminden hayal kırıklığına uğradılar ve onu bir “suç örgütü” olarak tanımladılar. Bilinen bir suçlu olan Avami Birliği başkanı Muzamil’in serbest bırakılması, darbe yapma arzularını daha da körükledi.

Binbaşı Farooq’a göre:

“Sanki suç örgütünün yönettiği bir toplumda yaşıyor gibiydik. Sanki Mafya Bangladeş’i ele geçirmiş gibiydi, tamamen hayal kırıklığına uğramıştık. Burada hükümet başkanı cinayete ve bizi koruması gereken diğer aşırı şeylere yardım ediyordu. Bu kabul edilemezdi. Onun [Mujib] gitmesi gerektiğine karar verdik.”

“Ondan [Tongi Olayı] sonra terfilerle, kurslarla, kariyerle veya başka bir şeyle ilgilenmiyordum, sadece tek bir şey düşünüyordum — bu hükümetin nasıl gitmesi gerektiği.”

15 Ağustos 1975’te Binbaşı Mohiuddin liderliğindeki bir ordu subayları ekibi Mujib’in evine baskın düzenledi. Mujib suikastçılarla yüzleşerek onlara “Pakistan Ordusu beni öldüremez, nasıl cüret edersiniz?” diye sataştı. Binbaşı Noor bir dizi ateşle karşılık verdi ve Mujib’i sabah 5:40’ta ölümcül şekilde yaraladı.

Suikast, Mujib’in otoriter yönetiminin ve tek partili bir devlet olan BKSAL hayalinin sonunu getirdi. Mujib’in mirası, arkasında bir kan ve baskı izi bırakarak tiranlıkla gölgelendi.

Sarmila Bose, Pakistan ordusunun 25 Mart 1971’de Mujib’i almaya geldiğinde askerlerin onu tutukladığını yazıyor. Bangladeş ordusu 15 Ağustos 1975’te Mujib’i almaya geldiğinde, karısı, iki gelini, en küçüğü on yaşında bir çocuk olan üç oğlu da dahil olmak üzere onu ve ailesini öldürdüler.

Henry Kissinger, Mujib’in suikastı hakkında bilgilendirildiğinde şunları söyledi:

“Mujib dünyanın en büyük aptallarından biriydi. Hindistan’ın Bangladeş’i bağımsız hale getirdikleri
güne pişman olacağını her zaman biliyordum”.

Sher-e-Bangla AK Fazlul Huq’un 1954’te Şeyh Mujib hakkında yaptığı açıklamalar çok öngörülüydü:

“Seksen yaşındaki adama hakaret etmekten çekinmeyen çocuk, ülkenin onurunu yağmalamaktan çekinmeyecektir – göreceksiniz.”

Kaynak:

Referans:

1. Anthony Mascarenhas’ın Bangladeş: Kan Mirası
2. Shariful Haq Dalim’in Bangladeş: Anlatılmamış Gerçekler
3. Daily Telegraph 27 Ocak 1975
4. The Sunday Times 22 Eylül 1974
5. Guardian, Londra 2 Ekim 1974

HASAN BARIN

Tarihçi Araştırmacı Gazeteci